در سال 1404، کسبوکارهای اینترنتی همچنان مانند سایر فعالیت‌های اقتصادی، مشمول قوانین مالیاتی هستند و باید تکالیف مربوطه را انجام دهند تا از جرائم مالیاتی جلوگیری شود. صاحبان این مشاغل، اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی، موظف به تشکیل پرونده مالیاتی ظرف چهار ماه پس از شروع فعالیت در فضای مجازی هستند.
اگر یک فروشگاه اینترنتی، ارائه‌دهنده خدمات آنلاین، پلتفرم محتوا یا حتی وب‌سایتی برای آموزش دارید، این مطلب دقیقاً برای شما است. در این محتوا، موضوعاتی چون انواع مالیات کسبوکارهای آنلاین، چارچوب قوانین، مراحل ثبتنام و دریافت کد مالیاتی، نحوه محاسبه مالیات، پیامدهای غفلت از پرداخت‌ها و فرصت‌های معافیت مالیاتی را به شکلی ساده، کاربردی و جامع بررسی می‌کنیم.
انواع مالیات کسبوکارهای اینترنتی
دو نوع مالیات اصلی برای فعالان این حوزه وجود دارد:
مالیات بر درآمد (Income Tax): این مالیات بر سود خالص شما اعمال میشود. سود خالص از کسر هزینههای قابل قبول (مانند تبلیغات، حقوق کارمندان، هزینه سرور و دامنه، اجاره و…) از کل درآمد ناخالص شما به دست می‌آید.
فرمول محاسبه:
سود خالص = درآمد ناخالص – هزینههای قابل قبول مالیاتی
مالیات بر ارزش افزوده (VAT): این مالیات مستقیماً از سود شما کسر نمیشود. شما به عنوان فروشنده، این مبلغ را هنگام فروش کالا یا خدمات از مشتری دریافت کرده و پس از کسر مالیات‌های پرداختی خودتان (برای خرید مواد اولیه یا خدمات)، مابقی را به صورت فصلی به سازمان امور مالیاتی واریز می‌کنید.
نرخ مالیات بر ارزش افزوده در سال ۱۴۰۴ برابر با ۱۰٪ است.
نحوه محاسبه مالیات بر درآمد کسب و کار اینترنتی در سال ۱۴۰۴
نرخ مالیات بر درآمد بسته به اینکه به صورت شخص حقیقی (انفرادی) یا شخص حقوقی (شرکت) فعالیت می‌کنید، کاملاً متفاوت است.
الف) اشخاص حقیقی (کسبوکارهای انفرادی، فریلنسرها، اینفلوئنسرها):
برای این دسته، ابتدا یک مبلغ به عنوان معافیت سالانه از درآمدشان کسر شده و باقی‌مانده آن بر اساس نرخ‌های پلکانی زیر مشمول مالیات میشود:
سقف معافیت سالانه ۱۴۰۴: ۱٬۴۴۰٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال (۱۴۴ میلیون تومان).
نرخ‌های مالیاتی پلکانی برای درآمد مازاد بر ۱۴۴ میلیون تومان:
| میزان درآمد مشمول مالیات سالانه (مازاد بر معافیت) | نرخ مالیات |
|---|---|
| تا ۲٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال (۲۰۰ میلیون تومان) | ۱۵٪ |
| مازاد بر ۲٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ تا ۴٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال | ۲۰٪ |
| مازاد بر ۴٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال | ۲۵٪ |
ب) اشخاص حقوقی (شرکت‌های ثبت‌شده):
کسبوکارهای اینترنتی که در قالب شرکت (مانند مسئولیت محدود یا سهامی خاص) به ثبت رسیده‌اند، مشمول نرخ ثابت ۲۵٪ بر سود خالص خود هستند و از معافیت پایه سالانه اشخاص حقیقی برخوردار نمی‌شوند.
تعریف مالیات کسب و کارهای اینترنتی
کسبوکار اینترنتی به فعالیتی اطلاق میشود که عرضه کالا یا ارائه خدمات در آن به‌طور عمده از طریق بستر اینترنت صورت می‌پذیرد. این فعالیت‌ها شامل مواردی مانند فروش آنلاین، ارائه دوره‌های آموزش مجازی، خدمات اشتراکی، محتواسازی، اپلیکیشن‌های سفارش غذا یا اجناس و پلتفرم‌های خدماتی دیگر می‌شوند.
مالیات بر درآمد درصدی از سود خالص سالانه کسبوکار است که باید به سازمان امور مالیاتی اعلام و پرداخت شود، اما مالیات بر ارزش افزوده (VAT) مبلغی است که هنگام فروش کالا یا خدمت، از مشتری دریافت و پس از آن به سازمان امور مالیاتی واریز می‌گردد.
در بسیاری از موارد، کسبوکارهای اینترنتی هم مشمول مالیات بر درآمد هستند و هم موظف‌اند VAT را از مشتری دریافت و اظهار کنند. شدت و نوع مالیات‌ها معمولاً به نوع فعالیت، میزان فروش و مقیاس کسبوکار وابسته است.
قوانین و مقررات مالیاتی مربوط به کسبوکارهای آنلاین
در چهارچوب قوانین ایران، مشمولیت‌ها و روندهای مالیاتی با توجه به قوانین مالیات‌های مستقیم و ارزش افزوده تعیین میشود. تعریف شخصیت حقیقی یا حقوقی به شرح زیر است:
• اشخاص حقیقی، افراد یا فردی هستند که کسبوکار را به نام خود ثبت کرده‌اند و مسئولیت بررسی و پرداخت مالیات و جریمه‌ها بر عهده آن‌هاست.
• اشخاص حقوقی (مانند شرکت‌های مسئولیت محدود یا سهامی خاص)، با شخصیت حقوقی مستقل خود عمل می‌کنند و نرخ مالیاتشان متفاوت است.
همه صاحبان کسبوکار، چه حقیقی و چه حقوقی، باید در سامانه مالیاتی ثبتنام کنند و کد اقتصادی دریافت نمایند. با این حال نرخ مالیاتی برای افراد حقیقی و حقوقی متفاوت است. نرخ‌های مالیاتی به شرح زیر است:
• برای اشخاص حقوقی (شرکت‌ها): نرخ مالیات بر درآمد معمولاً ۲۵٪ سود خالص در نظر گرفته میشود.
• برای اشخاص حقیقی: نرخ مالیات تصاعدی است، مثلاً از ۱۵٪ برای سودهای کمتر به ۲۵٪ برای سطوح بالاتر می‌تواند برسد.
• VAT: معمولاً بین ۹ تا ۱۲ درصد در ایران تعیین شده است که بسته به مصوبه تغییر می‌پذیرد.
سازمان امور مالیاتی حق دارد دفاتر، اسناد، فاکتورها و حتی اطلاعات الکترونیکی مثل گزارش‌های سیستم فروش، حساب‌های بانکی و سامانه‌های مالی شما را بازرسی و در صورت مغایرت یا تخلف، جریمه‌های قانونی اعمال کند.
فرآیند ثبتنام و دریافت کد مالیاتی کسب و کار اینترنتی
برای آغاز فعالیت قانونی، این مراحل به طور معمول دنبال می‌شوند:
مراجعه به سامانه الکترونیکی مودیان مالیاتی: آدرس رسمی این سامانه (my.tax.gov.ir) جهت آغاز فرایند ثبتنام فراهم شده است.
• ثبتنام اولیه: وارد کردن اطلاعات شخصی یا شرکت، شامل نام، نشانی، کد ملی و بارگذاری مدارک هویتی مانند عکس شناسنامه، کارت ملی یا اساس‌نامه شرکت.
• دریافت کد اقتصادی: پس از بررسی اطلاعات، یک کد اقتصادی ۱۲ رقمی منحصربه‌فرد برای فعالیت‌های مالیاتی صادر میشود. این کد کاربرد مهمی در فاکتورها، قراردادها و مکاتبات مالی دارد.
• ثبتنام در سامانه VAT: اگر فعالیت مشمول مالیات بر ارزش افزوده باشد، باید در سامانه مخصوص VAT نیز ثبتنام نمایید.
• فعال‌سازی امضای الکترونیکی: جهت ارسال اظهارنامه‌ها (فصلی یا سالانه)، نیاز است امضای دیجیتال (توکن یا کارت هوشمند) تهیه شود تا ارسال و پاسخگویی به نظام مالیاتی به‌صورت الکترونیکی انجام شود.
• تأیید نهایی و فعال‌سازی پرونده: بعد از تکمیل اطلاعات، احتمالاً نیاز به تأیید محل فعالیت یا ارائه اطلاعات تکمیلی است. پس از آن، پرونده آماده فعالیت رسمی و صدور فاکتور رسمی میشود.
تکالیف مالیاتی کسب و کارهای اینترنتی
پس از اینکه فرآیند ثبتنام در سامانه مودیان را با موفقیت به پایان رساندید و کد اقتصادی خود را دریافت کردید، به عنوان یک مؤدی مالیاتی فعال شناخته می‌شوید. از این پس، مجموعه‌ای از وظایف و تکالیف مستمر بر عهده شما خواهد بود که انجام صحیح و به‌موقع آن‌ها برای جلوگیری از جرائم مالیاتی ضروری است. این تکالیف عبارتند از:
۱. صدور صورتحساب الکترونیکی در سامانه مودیان:
مهم‌ترین و جدیدترین تکلیف برای کسبوکارهای اینترنتی، ثبت کلیه فروش‌ها از طریق صدور صورتحساب الکترونیکی در «سامانه مودیان» است. دیگر نیازی به ارسال جداگانه صورت معاملات فصلی (ماده ۱۶۹) برای فروش‌های ثبت شده در این سامانه نیست. هر فروش کالا یا خدمتی باید در قالب یک صورتحساب استاندارد و الکترونیکی در این سامانه صادر و ثبت گردد.
۲. ارسال اظهارنامه مالیات بر درآمد عملکرد:
شما موظف هستید که گزارش کامل درآمدها و هزینههای سال مالی گذشته (سال ۱۴۰۴) را در قالب اظهارنامه مالیاتی تنظیم کرده و حداکثر تا پایان خرداد ماه سال ۱۴۰۵ به صورت کاملاً الکترونیکی از طریق درگاه ملی خدمات الکترونیک مالیاتی ارسال نمایید.
۳. ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده (VAT):
اگر کالا یا خدمات شما مشمول مالیات بر ارزش افزوده باشد، باید پس از پایان هر فصل، اظهارنامه مربوط به آن فصل را تکمیل و حداکثر تا پایان ماه بعد از طریق سامانه ارسال کنید. به عنوان مثال، مهلت ارسال اظهارنامه فصل بهار تا پایان تیرماه است. مبلغ مالیات بر ارزش افزوده دریافت شده از مشتریان باید در این مواعد مقرر به حساب سازمان امور مالیاتی واریز گردد.
۴. تهیه، پلمب و نگهداری اسناد و مدارک:
با وجود الکترونیکی شدن بسیاری از فرآیندها، همچنان نگهداری اسناد و مدارک مرتبط با فعالیت شغلی (مانند فاکتورهای خرید، قراردادها، اسناد پرداختی و…) الزامی است. اشخاص حقوقی و برخی از اشخاص حقیقی (بر اساس گروه‌بندی مشاغل) موظف به تهیه و پلمب دفاتر قانونی (دفتر روزنامه و کل) نیز هستند.
۵. ارسال فهرست مالیات حقوق کارکنان (در صورت داشتن کارمند):
چنانچه کسبوکار شما کارمند یا کارمندانی دارد، باید ماهانه فهرست حقوق و دستمزد آن‌ها را به همراه مالیات کسر شده از حقوقشان در سامانه مربوطه ثبت و مالیات آن را پرداخت نمایید.
۶. پاسخگویی و همکاری با سازمان امور مالیاتی:
در صورت دریافت هرگونه ابلاغیه، دعوت‌نامه یا درخواست اسناد و مدارک از سوی سازمان امور مالیاتی، موظف به پاسخگویی و ارائه اطلاعات در مهلت قانونی تعیین شده هستید. عدم پاسخگویی می‌تواند منجر به تشخیص علی‌الرأس مالیات و جرائم سنگین شود.
جرائم و پیامدهای عدم پرداخت مالیات
ندیده گرفتن تکالیف مالیاتی، علاوه بر ایجاد بدهکاری، می‌تواند عواقب جدی زیر را به همراه داشته باشد:
• جریمه دیرکرد: برای هر ماه تأخیر در پرداخت مالیات، معمولاً درصدی (مثلاً ۲٫۵٪) به مبلغ مالیات تعلق می‌گیرد.
• جریمه عدم ارائه اظهارنامه: عدم ارسال اظهارنامه در مهلت مقرر، علاوه بر جریمه ثابت، ممکن است مشمول درصدی از مالیات متعلقه نیز شود.
• مسدود شدن حساب‌های بانکی: سازمان امور مالیاتی می‌تواند دستور توقیف تراکنش‌ها یا دسته‌چک‌ها و مسدودسازی حساب را صادر کند.
• پیگرد قانونی: در صورت تخلف عمدی یا فرار مالیاتی، ممکن است پرونده به دادگاه ارجاع شده و در نهایت مجازات‌هایی از جمله جریمه نقدی یا حبس در نظر گرفته شود.
• لغو یا تعلیق مجوز: اگر کسبوکار دارای مجوز صنفی یا اینترنتی باشد، در صورت تخلف مالیاتی ممکن است آن مجوز تعلیق یا باطل شود.
معافیت‌های مالیاتی کسب و کارهای اینترنتی
معافیت پایه سالانه: مبلغ ۱۴۴ میلیون تومان درآمد سالانه برای تمام اشخاص حقیقی. (شرط اصلی: ارسال به موقع اظهارنامه).
برخی معافیت‌های مالیاتی به‌منظور حمایت از فعالیت‌های نوآورانه و اقتصاد دیجیتال در نظر گرفته شده‌اند. برخی از این معافیت‌ها به شرح زیر است:
• استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان: اغلب برای مدتی (مثلاً ۵ سال) از معافیت مالیاتی برخوردار هستند.
• کسر مالیات تحقیق‌وتوسعه: هزینههایی که برای تحقیق‌وتوسعه صرف میشود، ممکن است تا محدوده‌ای (مثلاً ۱۵٪) از مالیات قابل کسر باشند.
• معافیت مراکز فناوری: شرکت‌هایی که در پارک فناوری، شهرک علمی تخصصی یا مناطق ویژه مستقرند، معمولاً از معافیت در مالیات بر درآمد برخوردارند.
• معافیت برای مراکز آموزشی دارای مجوز: در صورت کسب مجوز از وزارتخانه‌های مربوط، ممکن است از معافیت‌هایی برخوردار شوید (در برخی موارد تا ۱۰۰٪).
• مشوق‌های انتقال فعالیت به بسترهای داخلی: برخی سیاست‌ها اعم از معافیت‌های مالیاتی برای کسب‌وکارهایی است که فعالیت یا تراکنشهای خود را از پلتفرم‌های خارجی به داخلی انتقال می‌دهند.
جمع‌بندی
کسبوکارهای اینترنتی، در کنار جذابیت‌های بازار آنلاین، با الزامات مالیاتی خاصی روبرو هستند که باید دقیق و منظم رعایت شوند. برای عملکرد قانونی و موفق ابتدا نوع کسبوکار و الزامات ثبتنام را بشناسید، همچنین فرایند دریافت کد اقتصادی، ثبت VAT و امضای دیجیتال را بادقت انجام دهید. در نهایت، آگاهی از قوانین جاری و همکاری با حسابدار مالیاتی معتبر، ضامن جلوگیری از جریمه شدن و نگهداری اعتبار تجارت شما در فضای آنلاین خواهد بود. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره کسبوکارهای اینترنتی سایر مقالات ما در طراحی سایت اصفهان را مطالعه فرمایید.
